Covid-19 Pandemi Sürecinde Uzaktan Çalışmak
10.12.2021Covid-19 virüsü ile hayatımızın çoğu alanında köklü değişiklikler yaşandı. Virüsün yayılmasını önlemek için ülkeler tarafından sokağa çıkma yasakları, zorunlu olmayan yerlerin kapatılması, okulların uzaktan eğitime geçişi, toplu etkinliklerin yasaklanması gibi bazı kısıtlamalar getirildi. Bu kısıtlamalar kapsamında birçok firma da uzaktan çalışma sistemine geçti.
Uzaktan çalışma, mevcut işin yapıldığı ortamın dışında cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi çeşitli iletişim teknolojileri vasıtasıyla yürütülmesidir. Yapılması gereken iş, işveren ve çalışan arasında planlanır ve çalışanın bu takvime bağlı kalması beklenir.
Çalışanlar açısından bakıldığında uzaktan çalışmanın hem avantajlı hem de dezavantajlı yönleri olduğu söylenebilir. Çalışanların çalışacakları ortamı kendilerinin belirleyebilmesi, ortamın ısısını, tasarımını, ışığını, kıyafetlerini seçebilmeleri bu avantajlara örnektir. Bunun yanında çalışan, sorumluluğunda olan işleri kendi zaman çizelgesine göre belirleyerek kendisi için en verimli çalışma aralığını kullanabilir. İş yerine gitmeye yönelik durumlarda da çalışanın avantajlı olduğu noktalardan bahsedilebilir. Örneğin trafik, biriyle çatışmak vb. stresli yaşam olayları ile karşılaşma ihtimali azalacaktır. Tüm bunlar sayesinde çalışanların işlerine olan motivasyonlarının artacağı, aynı zamanda iş ortamı konusunda çalışanların seçim esnekliğinin olması dolayısıyla uzaktan çalışmanın kendilerini tanımalarına katkı sağlayan bir sistem olacağı öngörülmektedir.
Uzaktan çalışmanın avantajlarının yanı sıra dezavantajları da bir hayli fazladır. Bu dezavantajların en büyüğü asenkron iletişimdir. Asenkron iletişim, çalışanlar arası iletişimin gecikmeli ve düzensiz olarak ilerlemesidir. Çalışanlar bireysel çalışma programına yönelmeleriyle birlikte diğer çalışma arkadaşları ile öncelikleri uyuşmayabilir ve böylece asenkron iletişimin temelleri oluşmuş olur. Bu durum çalışanların iş programını sekteye uğratabilir. Her ne kadar kişiler kendi çalışma ortamlarını belirleyebilseler de bazı kişiler için pandemi koşullarında bulundukları ortam çalışmak için pek uygun olmayabilir. Örneğin internet bağlantısında problem olması, çalışma ortamında çok ses olması, teknoloji kaynaklarının yetersiz olması çalışan için dezavantaj olarak sayılabilir. Bunun yanında çalışma ortamı ve özel hayatın aynı yerde olması da sınırların belirlenmesi açısından problem yaratabilir. Özellikle çalışan planlama konusunda yetersizse veya özel hayatı ile işini ayırabilecek elverişli bir ortam yoksa iş-özel hayat dengesinin bozulması kaçınılmaz bir hal almaktadır. Denge bozulduğu takdirde ise çalışan kendisini sürekli iş yapıyormuş gibi hissederek işine karşı olumsuz duygular beslemeye başlayabilir yahut ailesi ile durumu bağdaştırdığından aile içi çatışmalar yaşanabilir. Uzaktan çalışmanın bir diğer büyük dezavantajı da sosyalleşememektir. Özellikle pandemi koşullarında sosyalleşmek sağlık için risk oluşturduğundan çalışanlar için bu durum daha büyük bir sorunsal haline gelmektedir.
Uzaktan çalışmanın dezavantajlarını en aza indirgemek için belirli düzenlemeler yapılabilir. Öncelikle asenkron iletişimin giderilmesi için yöneticinin ya da çalışanların kendi arasında bir çalışma programı hazırlaması önerilmektedir. Bunun yanında çalışanın işe gider gibi hazırlanıp, ev içerisinde kendisine ait bir oda belirlemesi ve tüm iş saatini bu odada değerlendirmesi iş- özel hayat dengesi açısından bir çözüm yolu olabilir. Ancak çalışanın kendisine ait oda belirleme gibi bir imkânı yoksa evin diğer fertleri ile aynı oda içerisinde fakat belirli bir bölgede kendisine iş ortamı olarak belirleyebilir. Çalışanın işe gider gibi hazırlanmasının iş-özel hayat dengesine sağladığı katkının yanı sıra monotonluğu da önlediğinden çalışanın motivasyonuna da katkı sağlayacaktır. Bunun yanında çalışanın uzaktan da olsa arkadaşlarıyla sosyalleşmesi de motivasyonunu arttırabilir. Böylece uzaktan çalışma çalışanlar için dezavantajları az olan avantajlı bir sistem haline gelebilir.